آفت دهانی (Canker Sores)، زخم‌های کوچک دردناکی هستند که در داخل دهان ایجاد می‌شود. این بیماری از شایع‌ترین بیماری‌های دهان و دندان است که افراد بسیاری را مبتلا می‌کند. زخم‌های حاصله از این عارضه، رنگی سفیدِ مایل به زرد دارند که گِرد یا بیضی شکل هستند اغلب در بزرگسالی ظاهر می‌شوند. آفت دهانی یا زخم‌های کانکر معمولاً روی قسمت‌های نرم تر دهان مانند زبان، داخل گونه‌ها و لب‌ها ایجاد می‌شوند.

این بیماری شامل زخم‌های کم عمق و کوچکی در داخل دهان است که اصطلاحاً به آن استوماتیت آفتی (Aphthous Stomatitis) گفته می‌شود. این عارضه ممکن است روی زبان و در قسمت داخلی گونه‌ها، لب‌ها و گلو ایجاد شود. آنها معمولاً به رنگ سفید، خاکستری یا زرد هستند که با سطح سرخ رنگی احاطه شده‌اند.

آفت دهانی از رایج‌ترین انواع ضایعات دهان است که حدود 20 درصد از افراد در سطح جهان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. زنان بیشتر از آقایان دچار این بیماری می‌شوند. همچنین این عارضه ممکن است ارثی  باشد. آفت‌ها معمولاً بسیار کوچک هستند و قطرشان کمتر از یک میلی‌متر است. آفت‌های دهانی دردناک هستند و باعث ایجاد ناراحتی در خوردن غذا و حتی صحبت کردن می‌شوند.

نکته: آفت دهان به هیچ عنوان مسری نیست!

انواع آفت دهان

سه نوع زخم کانکرپ وجود دارند که شامل جزئی، اصلی و تبخال است که از نظر اندازه، شکل و میزان درد از هم متمایز می‌شوند:

آفت جزئی (کوچک یا مینور)

زخم جزئی شایع‌ترین نوع افت دهان است که بیش از 80 درصد مبتلایان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خصوصیات این زخم شامل موارد زیر هستند:

آفت اصلی (بزرگ یا ماژور)

زخم اصلی اغلب شدیدتر است و کمتر از آفت جزئی دیده می‌شود. از جمله خصوصیات این زخم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آفت ویروسی هرپسی (تبخال دهانی)

زخم هرپسی، کوچک‌ترین نوع رایج آفت دهانی است که خصوصیات زیر را دارد:

علل ایجاد آفت دهانی

یافتن علت این بیماری بسیار دشوار است، اما می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:

برخی از داروهایی که ممکن است باعث ایجاد آفت دهان شوند، شامل موارد زیر هستند:

عوامل خطر آفت دهانی

برخی از عوامل خطرساز می‌توانند باعث ایجاد بیماری آفت دهانی شوند که به شرح زیر هستند:

بهداشت ضعیف دهان و دندانروزانه دو بار مسواک بزنید. استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز و شستشوی مرتب دهان باعث از بین رفتن باکتری‌ها می‌شود و دهان را سالم نگه می‌دارد. برای جلوگیری از این بیماری، محدود کردن غذاهای سفت، ترد، غیر سالم و تحریک کننده (اسیدی) نیز می‌تواند مفید واقع شود.

جراحت یا تروماآفت دهانی ممکن است بعد از انجام کارهای دندانپزشکی ایجاد شود. صدمات ورزشی، مسواک زدن بیش از حد دندان‌ها، بریدگی‌های کوچک نیز می‌توانند باعث ایجاد آن شوند.

حساسیت غذاییغذاهای اسیدی، غذاهای پرادویه، قهوه، توت فرنگی، تخم مرغ، آجیل، بادمجان، پنیر، گوجه فرنگی و گلوتن (ماده چسبنده موجود در گندم) ممکن است باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک در برخی افراد شوند. این واکنش‌ها می‌توانند منجر به تشکیل زخم کانکر شوند.

خمیر دندانخمیردندان حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) می‌تواند باعث ایجاد آفت دهانی شود. این ماده باعث تحریک بافت‌های داخل دهان و لثه می‌شود. اگر زخم‌ها بدتر شوند، احتمالاً خمیر دندان عامل اصلی پیشروی آنها بوده است.

کمبودهای تغذیه‌ایمصرف زیاد قند، غذاهای فرآوری شده و مرکبات می‌توانند باعث ایجاد افت شوند. توصیه می‌شود سالادها را با پیاز خام بخورید، زیرا پیاز حاوی گوگرد است که اثر ضد باکتریایی دارد.

عدم تعادل هورمونیبلوغ، یائسگی و چرخه قاعدگی می‌توانند التهاب را در داخل و اطراف دهان افزایش دهند.

عفونت HIVآفت دهانی، نشانه‌ای از بیماری ایدز (ویروس نقص ایمنی بدن) نیست، بلکه ویروسی است که سلول‌های سیستم ایمنی بدن را تجزیه می‌کند. اگرچه، افراد مبتلا به ایدز ممکن است بیشتر از افراد فاقد این بیماری دچار زخم‌های شدید دهانی شوند.

استرس و خستگیاسترس عاطفی یا جسمی می‌تواند در بعضی از افراد باعث ایجاد زخم کانکر شود، زیرا استرس باعث افزایش التهاب می‌شود.

بیماری‌هازخم‌های مکرر ناشی از افت با برخی بیماری‌ها و شرایط سخت جسمانی همراه هستند. این شرایط بهداشتی شامل موارد زیر می‌باشند:

کمبود ویتامینبرای جلوگیری از افت دهان، بدن به تعادلی از مواد اسیدی، معدنی و قلیایی نیاز دارد. کمبود آهن، روی، ویتامین B12 و اسید فولیک ارتباط مستقیمی با این عارضه دارند. کمبود کلسیم نیز همچنین می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شده و به تشدید آن نیز کمک می‌کند.

 

علائم و نشانه‌های آفت دهانی یا زخم کانکر

زخم کانکر اغلب دردناک است و ممکن است روی زبان، داخل بینی، لثه‌ها، قسمت داخلی لب‌ها و در سقف دهان ایجاد شود. نشانه شایع این عارضه، احساس سوزش، سوزنی سوزنی شدن و یا احساس خفگی حداکثر تا 24 ساعت قبل از بروز آفت است.

علائم غیر عادی که می‌تواند یک عفونت جدی را پیش رو داشته باشد، شامل موارد زیر هستند:

افت دهانی اگر شرایط زیر را شامل شود، بهتر است با پزشک و دندانپزشک خود تماس بگیرید:

درمان بیماری آفت دهانی

داروهای موضعی: از ژل‌های موضعی یا پمادها برای تسکین درد، کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت برای آفت دهانی استفاده می‌شود که دارای دو نوع اصلی هستند:

آنتی بیوتیک‌های موضعی: پزشک یا دندانپزشک این دارو را به بیمار زمانی تجویز می‌کند که احتمال عفونی شدن آفت دهان به باکتری وجود داشته باشد و قرمزی، پوسته پوسته شدن، ترشحات چرکی یا تب علائم این عفونت باشند.

درمان‌های خانگی برای آفت دهانی

این بیماری معمولاً طی هفت تا 10 روز از بین می‌رود. چند داروی خانگی طبیعی وجود دارند که می‌توانند برای سرعت بخشیدن به روند بهبودی و کاهش سوزش مفید باشند. داروهای طبیعی برای تسکین سریع دردهای ناشی از این بیماری شام موارد زیر هستند:

نکته: قبل از استفاده از هرگونه داروی خانگی، با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید زیرا بسیاری از این روش‌ها از نظرعلمی آزمایش نشده و یا اثبات نشده اند.

 

دهانشویه مناسب برای آفت دهانی

چندین نوع دهانشویه برای درمان علائم افت دهان استفاده می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:

 

پیشگیری از آفت دهانی

در بیشتر موارد، بیماری آفت دهان به بخش طبیعی از زندگی فرد تبدلی می‌شود. اما اگر به طور مکرر فرد دچار این بیماری شود، روش‌هایی برای جلوگیری از پیشرفت آن وجود دارند. نکات پیشگیری شامل موارد زیر هستند:

 

چشم انداز بیماران مبتلا به آفت دهانی

اگر شخصی از آفت‌های دهانی رنج می‌برد، ممکن است یک دلیل پزشکی یا بیماری خاص برای این مشکل وجود داشته باشد که باعث ایجاد آن می‌شود. در صورت وجود هر گونه نگرانی در مورد آفت‌ها، به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا دندانپزشک مراجعه کنید. تمایل به ایجاد مکرر زخم کانکر، فقط ممکن است به عامل ژنتیکی مربوط باشد.

با این حال، برخی از بیماری‌هایی که بر روی سیستم ایمنی بدن مانند لوپوس، بیماری کرون، بیماری سلیاک یا ایدز اثر می‌گذارد ممکن است باعث زخم‌های مکرر شوند. متخصصان می‌توانند آزمایش‌هایی را برای تشخیص دقیق علت این بیماری را تجویز کنند. با این حال، آفت دهانی به هیچ عنوان باعث مرگ نمی‌شود و با درمان‌های ساده خانگی نیز قابل پیشگیری و بهبود است.

 

منابع:

https://resaa.net

دکتر رشیدی متخصص پوست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *