اشتراک گذاری:

خال چیست؟

خالها ضایعات پوستی هستند که انواع مختلف دارند . خال در زبان انگلیسی «BeautyMark» یا «نشانه زیبایی» نامیده می‌شود. زیبا دانستن خال از قرن هجدهم در اروپا رواج پیدا كرد و بعد از آن به‌تدریج كم‌رنگ شد. اما با شهرت یافتن «مریلین مونرو» ستاره سینمای تجاری، بار دیگر خال به‌عنوان یك نشانه زیبایی مطرح شد. حتی امروزه بعضی‌ها سعی می‌كنند با پیرسینگ، جواهرات و حتی تاتو روی صورت خود، به‌خصوص در گوشه لب‌شان خال مصنوعی ایجاد كنند! که البته چندان مورد قبول متخصصان پوست و مو نیست. با وجود این، بعضی خال‌ها آنقدر بزرگ یا نازیبا هستند كه اعتمادبه‌نفس فرد را پایین می‌آورند. گروهی از آنها نیز به‌دلیل مكان قرارگیری‌شان حسابی دردسرساز می‌شوند از جمله خال‌های گوشتی لابه‌لای ریش صورت، كف سر، در محل بستن كمربند و… بنابراین همان‌قدر كه بعضی خال‌ها طرفدار دارند گروهی دیگر آزاردهنده هستند و باید برداشته شوند. و یکی از دغدغه های افراد در زمینه پوست و زیبایی به شمار می آید.

خال‌ها می‌توانند مادرزادی یا اکتسابی باشند. خال‌ها در همه جای پوست بدن مانند صورت و اندام‌ها امکان رشد دارند. خال‌ها معمولاً به رنگ قهوه‌ای، قهوه‌ای تیره یا مشکی با لبه واضح دیده می‌شوند. رنگ خال به دلیل وجود سلولهای رنگدانه دار پوستی (ملانوسیت) است. خالها اصولاً خوش‌خیم هستند و مگر در موارد زیبایی درمان خاصی لازم نیست. تکنیک های مختلفی از جمله کوتر ، کرایو، رادیو فرکانسی، لیزر و جراحی برای برداشتن خال ها وجود دارد که انتخاب نوع تکنیک به عوامل متعددی از جمله اندازه و نوع ضایعه، تجربۀ جراح و همچنین هدف از برداشتن ضایعه وابسته است. دکتر «کامران بلیغی»، متخصص پوست و مو و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در این باره می‌گوید: «برداشتن خال یا براساس ضرورت طبی صورت می‌گیرد و یا به خاطر زیبایی. یکسری خال‌ها هستند که با تشخیص پزشک باید برداشته شوند. خال‌هایی که به‌طور ناگهانی دچار تغییراتی مثل پیدا کردن حاشیه نامنظم، نامنظم شدن رنگ خال، پیدا کردن حاشیه غیر قرینه، خارش، التهاب، ‌خونریزی و … شوند، ‌بایدتحت نظر پزشک و با انجام آزمایش‌های لازم در این زمینه برداشته شوند. اما در حالت عادی اگر خال دچار هیچ‌کدام از این تغییرات نشد، برداشتنش ضرورت طبی ندارد و ما توصیه نمی‌کنیم، مگر این‌که خود فرد به لحاظ زیبایی ظاهری دوست داشته باشد خالش برداشته شود.»دکتر بلیغی ادامه می‌دهد:‌ «بعضی از خال‌ها ذاتاً بدخیم هستند و اغلب به مرحله بدی که می‌رسند که مریض به پزشک مراجعه می‌کند، ‌اگر آن خال برداشته نشود، قطعاً خطرناک است. خال‌های بدخیم ویژگی‌هایی دارند که می‌توان آن‌ها را از سایر خال‌ها تشخیص داد. با آزمایش تکه‌برداری آسیب‌شناسی می‌توان متوجه بدخیمی خال شد.»

انواع خالها:

خال دیسپلاستیک:

در حدود ۲%-۳% از جوانان به خال دیسپلاستیک مبتلا هستند. خال های دیسپلاستیک معمولا روی تنه دیده می شوند. گاهی نزدیک به ۱۰۰ خال در پوست بیمار مشاهده می شود.این خال ها از نوع خال های مرکب هستند، قطری بیش از ۵ مبلبمتر داشته و دارای حاشیه نامنظم هستند.رنگ خال یکنواخت نبوده و ممکن است التهاب و خارش هم داشته باشد.

خال پیوستگاهی:

این نوع خال بیشتر در دوران کودکی دیده می شود.خال ها ی پیوستگاهی سطح صاف یا اندکی برجسته دارند،به شکل گرد یا بیضی ، متقارن و در اندازه ۱میلیمتر تا ۱ سلنتی متردیده می شوند .رنگ خال ها از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره و حتی سیاه متغیر است. خال های پیوستگاهی در تمام نواحی بدن می توانند وجود داشته باشند. اکثر خال های کف دست و پا و ناحیه تناسلی از این نوع هستند. ممکن است خال های پیوستگاهی در بزرگسالی به خال مرکب تبدیل شوند.

خال مرکب:

خال مرکب، برجسته بوده و ظاهر آن دایره‌ای یا بیضی و متقارن است. عموما به رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره است. عموما سطحی کاملا صاف یا اندکی ناصاف دارد. این خال‌ها در دوران بلوغ و یا در زمان بارداری رشد کرده و بزرگ‌تر و پررنگ‌تر می‌شوند. مشاهده شده که این خال‌ها بر روی موی زبر و تیره پدید می‌آید. بروز خال مرکب در بدن رایج‌تر است.

خال داخل درمی:

خال های داخل درمی یکی دیگر از انواع خال است که ظاهری برجسته و گنبدی شکل کروی و نرم دارند. این نوع خال هم رنگ پوست یا اندکی متمایل به رنگ قهوه‌ای است. در سنین بالا بروز این نوع خال شایع است. امکان دارد روی خال چند تار مو دیده شود. ناصاف و گاهی مانند زگیل است.

خال با هاله ی سفید:

خال هاله‌دار این نوع خال حاشیه ای از پوست سفید به پهنای ۲۵ میلی‌متر در اطراف دارد و بیشتر در سنین بلوغ دیده می‌شود. شایع‌ترین محل این نوع خال در پشت است. این احتمال وجود دارد که چندین خال در محل ایجاد شود. اما به مرور خال مرکزی تحلیل می‌رود و ممکن است تنها هاله سفید باقی بماند.

خال آبی:

خال آبی، یکی دیگر از انواع خال است که در عمق درم، ملانوسیت‌ها وجود دارد. علت آبی بودن خال نیز همین است. شباهت خال آبی به ملانوم بدخیم به دلیل تیرگی رنگ آن است. خال آبی ظاهری برجسته و کوچک دارد. رنگ آن آبی یا آبی متمایل به سیاه است. غالبا قطر خال کمتر از ۱ سانتی متراست. بروز این نوع خال در پشت دست و پا و صورت شایع‎تر است. در محل‌های مذکور وجود خال بدخیم نیست اما خال آبی بزرگ در قسمت پشت خطر بدخیمی دارد. در صورتی که از نظر زیبایی مسئله ساز باشد می‌توان آن را به وسیله جراحی خارج کرد.

خال اسپیتز:

خال اسپیتز در هر سن و سالی بروز می‎کند اما در کودکی شایع‌تر است. رنگدانه ملانین آن کم و عروقش زیاد است. شباهت زیادی به ضایعه عروقی دارد. اسپیتز خوش خیم است اما در تست بافت شناختی به ملانوم بدخیم شبیه است.

خال اسپیلوس:

: این نوع خال به شکل ضایعات کنار هم که اندازه آن از چند میلی‎متر تا چند سانتی‎متر متغیر است، دیده می‎شود. .پوست این ضایعات به رنگ طبیعی یا تیره‌تر از معمول است. در چند مورد ایجاد ملانوم بدخیم روی این خال‌ها دیده شده است. بهتر است در صورت بروز این نوع خال، آن را بردارید.

خال بکر:

این نوع خال در دوران بلوغ و بیشتر در آقایان ایجاد می‎شود. ظاهر آن به شکل لکه قهوه‌ای رنگ به اندازه یک کف دست است. و اکثرا بر روی شانه و بازو یا جلوی قفسه سینه ایجاد می‎شود. گاهی پس از یکی دو سال موهای خشن روی خال رشد می‎کند.

خال مادرزادی:

خال مادرزادی در حدود ۱% از نوزادان دیده می‎شود. این خال‎ها اثر منفی بر زیبایی نوزاد دارند. در اندازه‌های کوچک، متوسط و بزرگ دیده می‌شوند. خال های بزرگ، بیش از ۲۰ سانتی متر قطر دارند و گاهی آن قدر بزرگ هستند که بخشی از بدن یا اندام نوزاد را می‌پوشانند. با توجه به اندازه خال باید اقدامی مناسب صورت گیرد. در ۴ تا ۶ درصد نوزادان خطر ایجاد سرطان بدخیم پوست یعنی ملانوم وجود دارد. گاهی خال‌های مادر زادی در بدو تولد بسیار کمرنگ است و به همین دلیل زیاد مورد توجه نیست. در دوران بلوغ این خال‌ها تیره‌تر شده و موهای خشن روی آن‌ها رشد می‌کند.

خال ملانوسیتی:

ممکن است خالها بدلیل افزایش و تجمع سلولهای رنگدانه ساز ایجاد شوند که به آنها خال ملانوسیتی میگویند که اگر از بدو تولد باشد مادرزادی و اگر بعدا ایجاد شود اکتسابی است.

خال عروقی:

گاهی هم خالها از تکثیر و افزایش لایه داخل رگها به وجود میآیند که به آنها خالهای عروقی گفته میشود. خال عروقی بصورت لکه های قرمزرنگی در صورت و بدن دیده میشوند و بیشتر مردم آنها را با عنوان ماه گرفتگی میشناسند.

خال مویی:

برخی اوقات هم خالها بدلیل افزایش پیاز مو ایجاد میشوند که به خالهای مویی معروف هستند.

خال غدد سبابه:

افزایش غدد چربیساز هم میتواند باعث ایجاد خالهای غدد سباسه شود.
مهمترین عامل تعیین کننده تعداد خال افراد در سنین مختلف ، زمینه ژنتیکی، سابقه مصرف داروها بخصوص شیمیدرمانی و سوختگی است. ژنتیک افراد مشخص میکند هر فردی به چه شکلی، چه زمانی و در کدام قسمت از پوستش خال داشته باشد.

روشهای برداشتن خال

برداشتن خال با دستگاه کوتر:

این دستگاه برای انجام انواع جراحی های درماتولوژی پوستی همانند:

•   برداشت خال
•   برداشت زگیل و میلیا
•   کک و مک و میخچه
•   برخی کیست ها
•   ضایعات عروقی
•   پاک کردن تتو
•   و برش های دیگر پوستی برای رفع بسیاری از ضایعات مختلف پوستی
کاربرد دارد.

کرایوتراپی برای فریز کردن خال، زگیل و ضایعات پوستی:

کرایوتراپی استفاده از دستگاه کرایو برای منجمد کردن و فریز کردن ضایعات پوستی مانند خال ، زگیل، کک و مک، میخچه و برخی ضایعات پوستی دیگر میباشد.

برداشتن خال با روش رادیو فرکانسی:

مواقعی که هدف از برداشتن خال، فقط زیبایی است، دستگاه رادیوفرکانسی که RF هم نامیده می شود بسیار مفید است. می توان از این دستگاه برای برداشتن ضایعات هم سطح یا برجسته پوست کمک گرفت، بدون این که اسکاری بر جای بگذارد.

برداشتن خال با لیزر:

این روش شامل استفاده از نور لیزر است که مستقیما به خال تابیده می شود تا آن را گرم کند و در نهایت آن را بترکاند. این روش بدون درد است، در آن نیازی به برش پوست یا بخیه نیست و از این رو خطر ایجاد جای زخم در آن کمتر است.

برداشتن خال با جراحی:

سه روش برای برداشتن خال صورت و بدن با جراحی وجود دارد:

خارج سازی کامل تراشه ای، بیوپسی پانچ و جراحی برشی :

روش خارج سازی کامل تراشه ای برای خال هایی مورد استفاده قرار می گیرد که از پوست بیرون زده اند. در این روش، پزشک در ناحیه مجاور خال از بیهوشی موضعی استفاده می کند و از چاقوی جراحی تیز و کوچک برای برش سطح خال و همسطح سازی آن با پوست مجاور استفاده می کند.

روش بیوپسی پانج معمولا برای خال های پوستی کوچکتر مورد استفاده قرار می گیرد و شامل استفاده از یک دستگاه مخصوص برای پانچ قطعه مکعبی شکلی از پوست است.

خال های پوستی که صاف یا بدخیم هستند عموما با روش جراحی همراه با برش برداشته می شوند. در این روش جراح خال را به طور کامل برش می زند و زخم را با بخیه می بندد.

بهترین روش برای برداشتن خال

روش ثابت یا واحدی برای برداشتن همه خال ها وجود ندارد و برای هر خالی با توجه به ویژگی هایش یک روش مناسب است. مثلاً برای خال های ریز و سطحی که عمق زیادی در پوست ندارند، لیزر کردن می تواند روش مناسبی باشد اما برای خال های بزرگ و برجسته که عمق زیادی در پوست دارند، جراحی روش مناسب تری است، چرا که در این روش خال از عمق پوست برداشته می شود و چیزی از آن باقی نمی ماند که احتمال برگشت خال را ایجاد کند، از طرفی با بخیه هایی که روی پوست زده می شود، سطح شکافته پوست بعد از مدتی جوش می خورد و احتمال ایجاد فرورفتگی در پوست وجود ندارد. تشخیص این روش ها با پزشک متخصص است، اما قبل از هر عملی پزشک باید معایب و مزایای به کار بردن هر کدام از این روش ها را برای بیمار خود توضیح دهد.

مراقبت های بعد از عمل:

در روش جراحی؛ بیمار در هفته اول پس از جراحی باید از پمادهای آنتی بیوتیک موضعی استفاده کند تا جای عمل دچار عفونت نشود و بعد از ۲۴ ساعت می تواند صورتش را بشوید. رعایت نکات بهداشتی و استفاده مرتب از پمادها در هفته های اول بعد از عمل بسیار مهم است. سه تا پنج روز بعد از عمل بخیه ها کشیده می شوند و شخص می تواند بعد از مدتی استفاده از کرم های لازم مثل لایه بردارها را شروع کند تا جای عمل کم تر در سطح پوستش بماند.
در روش لیزر؛ سطح پوست زخم می شود و تا زمانی که زخم ترمیم نشود، نیاز به مراقبت و استفاده از پمادها و قرص های آنتی بیوتیک دارد تا محل زخم عفونت نکند. به طور تقریبی بعد از گذشت چهار تا پنج روز سطح پوست تا حدودی ترمیم می شود اما محل برداشت خال همچنان قرمز و در تماس با آفتاب مستعد لک شدن است. در روش لیزر، بیمار باید به مدت طولانی از ضدآفتاب های فیزیکی استفاده کند و در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرد. در غیر این صورت احتمال ایجاد لکه های قهوه ای در پوستش وجود دارد.
در روش سوزاندن نیز تا یک هفته باید تمام این مراقبت ها صورت بگیرد و ممکن است جای عمل تا چند هفته قرمز باشد، اگر قرمزی جای عمل بیش از شش هفته طول بکشد باید به پزشک متخصص مراجعه شود تا که جای خال تبدیل به گوشت اضافی نشود.

بهترین فصل برای عمل:

بهترین فصل برای عمل برداشت خال در روش های مختلف فرق می کند. از آن جایی که در روش جراحی آفتاب اثر چندانی روی جای جراحی نمی گذارد، می توان در هر فصلی از این روش استفاده کرد. اما روش لیزر به دلیل تأثیر نور خورشید در روند ترمیم پوست بهتر است در فصل های سرد سال مثل پاییز و زمستان صورت بگیرد.